Temmuz 2021 – Tarih Tahkik

10 Kasım 1938. İngiliz The Evening News gazetesi: Mustafa Kemal, eski camileri hububat deposu yaptı.¹

^{1 Bilâl N. Şimşir. (2011). Atatürk’ün Hastalığı (2. basım) içinde (s. 212). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.}

Belge 1 – Kallar Câmii (Elaziz); 12 Ağustos 1928

Özet: ❝Elaziz’in Maden İlçesindeki Kallar Camii ve arsasının takdir edilen bedelle Bakır Madeni Şirketine Satılması.❞

Belge 2 – Karamehmetpaşa Camii (İstanbul, Aksaray); 6 Eylül 1928

Özet: ❝İstanbul’da Aksaray Karamehmetpaşa Camii arsasının Cumhuriyet Halk Fırkasına satılması.❞

Belge 3 – Hobyar Câmii (İstanbul, Cerrahpaşa); 6 Şubat 1929

Özet: ❝İstanbul Cerrahpaşa Hastanesi’nin genişletilmesi için Hobyar Camii ile arsasının Belediye’ye devri.❞

Belge 4 – İğneci Belkıs Câmii (Ankara); 25 Temmuz 1929

Özet: ❝Ankara’nın İğneci Belkıs Camii bina ve arsasının Maliye Vekaleti adına satın alınması.❞

Belge 5 – Piribaba(?) Câmii (Çorum); 27 Kasım 1929

Özet: ❝Çorum’da Piribaba Kabristanı ile dahilindeki cami ve türbenin Belediye ve İdare-i Hususiye’ye satılması.❞

Belge 6 – Karaman ve Küçük Karaman Câmiileri ile Bağlararası ve İncirli Mescidleri (Denizli); 4 Aralık 1929

Özet: ❝Denizli’deki Karaman ve Küçük Karaman camileri ile iki mescidin satılması.❞

Belge 7 – Yıldırım Câmii (Edremit); 19 Şubat 1930

Özet: ❝Edremitteki terkedilmiş Camii ile ilgili yerin açıkartırma yoluyla satılması.❞

Belge 8 – Şekerci Pilav Câmii ile Hacı Paşa Mescidi (Gümüşhane); 26 Nisan 1930

Özet: ❝Gümüşhane’deki Şekerci Pilav Camii ile, Hacı Paşa Mescidi’nin müzayedeile satılması.❞

Belge 9 – Kara Mehmet Camii (Divrik); 25 Mart 1931

Özet: ❝Divrik’teki Kara Mehmet Ağa Camii’nin satılması.❞

Belge 10 – Ayasofya Câmii; 7 Haziran 1931

Özet: ❝The Byzantine Institute Müessesesi Müdürü T. Whittmore’un Ayasofya mozaiklerini meydana çıkarmasına izin verilmesi.❞

Belge 11 – Kızılbey Câmii; 9 Ağustos 1931

Özet: ❝Evkaf’a ait Kızılbey Camii arsasının bedeli karşılığında, Emlak ve Eytam Bankası’na satılması.❞

Belge 12 – Hasan Efendi Câmii (Bursa); 15 Kasım 1933

Özet: ❝Bursa’nın İncirli Mektebi bitişiğindeki vakıf evle, Hasan Efendi Camii arsasının Maarife satılması.❞

Belge 13 – Orta bucağı (?) Câmii (Çankırı); 27 Şubat 1934

Özet: ❝Çankırı’nın Orta bucağı merkezi ile civar köyleri arasındaki kırda evvelce yaptırılmış olan caminin satılması.❞

Belge 14 – Ayasofya Câmii; 24 Kasım 1934

Özet: ❝Ayasofya Camii’nin müzeye çevrilerek, çevresinde bulunan dükkanların yıktırılması.❞

Belge 15 – Yivli Câmii (Antalya); 9 Temmuz 1934

Özet: ❝Antalya’daki Yivli Minare Camii’nin Maarif Vekaleti’ne ve müze binasının da Evkafa devredilmesi.❞

Belge 16 – Muhiddin İlyas Çelebi Câmii (İstanbul, Yedikule); 12 Temmuz 1934

Özet: ❝İstanbul Yedikule’deki Muhiddin İlyas Çelebi Camii’nin satılması.❞

Belge 17 – Şabanzade Câmii (Tekirdağ); 27 Eylül 1934

Özet: ❝Tekirdağ’da yıkılmış Şabanzade Camii’ne ait mezarlık arsasının satılması.❞

Belge 18 – (?) Câmii (Bahariye); 27 Mayıs 1935

Özet: ❝Bahriye Caddesi’nde Evkaf’a ait evlerle camiden bir kısmının İmar Müdürlüğü emrine terk edilmesi.❞

Belge 19 – Aydınoğlu Yahşi Bey Câmii (İzmir, Tire); 4 Temmuz 1935

Özet: ❝İzmir’in Tire kazasındaki Aydınoğlu Yahşi Bey Camii’nin müze yapılmak üzere Maarif Müdürlüğü emrine verilmesi.❞

Belge 20 – Ahmet Bey ve Kale Meydanı Câmiiler ile Mehmetağa Mescidi; 27 Temmuz 1935

Özet: ❝Elaziz’in Harput kazasıdaki Ahmet Bey, Kale Meydanı camileriyle, Mehmetağa Mescidi’nin satılması.❞

Belge 21 – Çoban Süleyman Çavuş Câmii (Malatya, Arapgir) 8 Ağustos 1935

Özet: ❝Malatya Arapgir’deki Çoban Süleyman Çavuş Camiinin peşin para ile satılması.❞

Belge 22 – Merzifon’da, Yenişehir’de (Bursa) ve Manisa’daki Birçok Câmii ve Mescid; 2 Mart 1936

Özet: ❝Bazı cami ve mescitlerle arsalarının satılması.❞

Belge 23 – Çanakkale’de ve Maraş’ta Birçok Câmii ve Mescid; 25 Mart 1936

Özet: ❝Çanakkale ve Maraş’ta bulunan bazı cami ve mescidin satılması.❞

Belge 24 – İbrahim Paşa Câmii (İstanbul, Bâbıâlî) ve Apardı Muslihiddin Tekkesi-Mescidi (Karagümrük); 1 Nisan 1936

Özet: ❝Babıâli’deki İbrahim Paşa Camii ve arsasının, Karagümrük’teki Apardı Muslihiddin Tekkesi ve mescidinin satılması.❞

Belge 25 – Sakibiye Câmii, Şeyh Ahmed Mescidi, Şeyh Taha Tekkesi (Birecik) ve Kubbe Tekkesi (Fatih) ; 20 Nisan 1936

Özet: ❝Bazı cami, mescid ve tekkelere ait arsaların satılmaları.❞

Belge 26 – Bazı Câmi ve Mescidler; 13 Mayıs 1936

Özet: ❝Bazı cami ve mescitlerin arsalarının satılmasına izin verilmesi.❞

Belge 27 – Bazı Câmi ve Mescidler; 11 Haziran 1936

Özet: ❝Bedelleri hayır işlerine tahsis edilmek üzere bazı cami, mescit ve arsaların Vakıflar Kanunu’nun 10. maddesi hükmüne göre satılması.❞

Belge 28 – 33 Adet Câmi, Mescid Binâları ve İki Adet Tekke; 29 Temmuz 1936

Özet: ❝Vakıflar Umum Müdürlüğü’ne ait çeşitli cami, mescit ve tekke binası ile arsalarının Vakıflar Kanunu’na göre satılmasına izin verilmesi.❞

Belge 29 – Bazı Câmi ve Mescid Binâları; 14 Ağustos 1936

Özet: ❝Bazı cami, mescit binaları ve arsalarının satılması.❞

Belge 30 – Bazı Câmi ve Mescidler; 4 Eylül 1936

Özet: ❝Bazı cami, mescit ve arsalarının satılması.❞

Belge 31 – Yavaşca Şahin Câmii ve Tekkesi (İstanbul), Zile’de 7 Adet Câmii, Niksar’da 5 Adet Câmii ve Bergama’da 4 Adet Mescid; 29 Eylül 1936

Özet: ❝İstanbul’da Yavaşca Şahin Camii ve Tekke Arsası’nın, Zile’de 7 caminin Niksar’da 5 caminin, Bergama’da 4 mescidin satılması.❞

Belge 32 – Bazı Câmii ve Mescidler; 15 Ekim 1936

Özet: ❝Bazı cami ve mescitlerle, cami arsalarının satılması.❞

Belge 33 – Bazı Câmii ve Mescidler; 14 Aralık 1936

Özet: ❝Bazı cami ve mescid arsalarının Vakıflar Kanunu’na göre satılmasına izin verilmesi.❞

Belge 34 – Havza ve Akhisar Kazalarındaki Bazı Câmiler ve Mescidler; 2 Şubat 1937

Özet: ❝Havza ve Akhisar kazalarındaki cami ve mescitlerin Vakıflar Kanunu’na göre satılması.❞

Belge 35 – Gülşeni Tekkesi (İstanbul, Tophane) ve Medrese Câmii (Ordu, Fatsa); 2 Nisan 1937

Özet: ❝İstanbul Tophane’deki Gülşeni Tekkesi arsası ile Ordu Fatsa’daki Medrese adındaki caminin satılması.❞

Belge 36 – 20 Adet Câmii ve Mescid; 24 Nisan 1937

Özet: ❝20 parça cami ve mescidin satılması.❞

Belge 37 – Yıldırım Câmii (Edremit); 6 Mayıs 1937

Özet: ❝Edremit’teki Yıldırım Camii’nin satılması.❞

Belge 38 – 5 Adet Câmi; 7 Eylül 1937

Özet: ❝Tarihi ve mimari kıymeti olmayan ve tasnif harici kalan 5 caminin satılması.❞

Belge 39 – Bazı Câmiler; 7 Ekim 1937

Özet: ❝Anafartalar Caddesi ile İsmet İnönü Okulu arasında yola tesadüf eden arsa, cami ve dükkanların, takdir olunan bedellerle ve arsaların parasız olarak İmar Müdürlüğü’ne verilmesi.❞

Mustafa Kemal’in Reisicumhurluğu Devrinde Kapatılmış Bazı Câmi ve Mescidler

Belge 40 – Behramiye ve Hüsreviye Câmiileri (Diyarbekir); 15 Ekim 1937

Özet: ❝Diyarbekir’de buğday deposu olarak kullanılan Behramiye ve Hüsreviye camilerinin boşaltılması ile kadro dışı bırakılan 4 caminin depo olarak kullanılması.❞

Belge 41 – Orhaniye Câmii (İstanbul); 1935 öncesi

Özet: ❝İstanbul’da Topcu Mektebi Müdürü Tarafından Orhaniye kışlasına ilhak olunan osmaniye [Orhaniye] camiinin boşaltılması talebi.❞

Belge 42 – Hüsreviye ve Behramiye Câmiileri (Diyarbekir); 14 Nisan 1936

Özet: ❝Diyarbekir’deki Hüsreviye ve Behramiye camilerinin derhal boşaltılması ve bundan sonra camilerin ve eski eserlerin asıl görevinin dışında başka amaçla kullanılmamasına dair İsmet İnönü’nün tamimi.❞